کاربرد سولفات روی در خوراک دام و طیور

کاربرد سولفات روی در خوراک دام و طیور

سولفات روی، ترکیب شیمیایی پرکاربرد در زمینه های مختلف است که معمولاً به شکل جامد پودری سفید رنگ با درصد خلوص متفاوت در کارخانه ها تولید می شود. این نمک معدنی هم به عنوان ماده اولیه برای تولید سایر ترکیبات شیمیایی و هم به عنوان یک ماده مغذی در صنایع کشاورزی و دامداری استفاده می شود. قابل توجه است که درصد خلوص سولفات روی، اهمیت زیادی در میزان مصرف آن در حوزه های مختلف دارد؛ به طور مثال، صنایع کاشی یا سرامیک، تولید کود یا مصالح ساختمانی باید از این نمک با درصد خلوص بالای 90% استفاده کنند اما سولفاتی که به عنوان ماده مغذی در خوراک دام و طیور استفاده می شود عمدتاً دارای خلوص 34 تا 35% می باشد.

حضور عنصر روی در خوراک دام و طیور که به شکل نمک معدنی سولفات روی به کار می رود، اثرات مثبتی در مراحل رشد و تولید مثل این حیوانات دارد. علاوه بر عنصر روی، سایر عناصر مغذی نظیر مس، منگنز و آهن نیز باید در خوراک دام وجود داشته باشند اما میزان هر یک، متفاوت خواهد بود.

سولفات روی که به عنوان ماده اولیه برای تولید خوراک دام و طیور به کار می رود به رنگ سفید مایل به شیری، جامد و با درصد خلوص معین می باشد. این پودر معدنی در بسته بندی های 25، 50 و 1000 کیلوگرمی به فروش می رسد. برای کاربردهای صنعتی، در صورتی که مقادیر بیش از 1 تن سولفات روی مورد نیاز باشد، بسته های جامبو بگ یا به صورت فله ای بارگیری می گردد.

اهمیت سولفات روی در خوراک دام و طیور چیست؟

دلیل اصلی اینکه از نمک سولفات روی در خوراک دام استفاده می شود این است که این نمک معدنی در آب قابل حل بوده و به راحتی می تواند عنصر روی مورد نیاز بدن جانور را در دسترس سلول های او قرار دهد. روی، یکی از اجزای معدنی ضروری برای عملکردهای حیاتی بدن حیوانات زنده به شمار می رود. برای درک این موضوع به موارد زیر دقت کنید:

• جالب است بدانید حدود 200 متالو آنزیم (آنزیم هایی که در ساختار خود دارای یکی از عناصر فلزی مغذی هستند) در بدن حیوانات فعالیت دارند که مسئول رشد و سلامتی آن ها می باشند.

• آنزیم های اساسی دام و طیور در شکل گیری ترکیبات نیتریک، کربوهیدرات ها، چربی ها و ویتامین ها نقش دارند.

• حضور عنصر روی برای تصحیح و همانندسازی رشته های وراثتی DNA و یا سنتز RNA سلول ها ضروری است.

• استفاده از سولفات مس در تولید خوراک دام موجب افزایش فاکتورهایی می شود که در طعم و بوی مطبوع، نقش دارند. طعم بهتر خوراک، مصرف آن را افزایش می دهد و مقاومت و ایمنی بدن حیوان را ارتقا می بخشد که این امر، سلامتی او را تضمین می کند. یون های روی در بدن دام به طور مستقیم در تولید، ذخیره سازی، ترشح انسولین و همچنین در فرآیندهای هضم دخالت دارد.

پیامدهای کمبود روی در خوراک دام و طیور چیست؟

اگر سولفات روی برای تأمین عنصر مغذی روی در خوراک دام به کار نرود، میزان این ماده حیاتی در بدن حیوانات به تدریج کم می شود که اثرات حادی در پی دارد. کاهش شدید اشتها و اختلال در رشد، کاهش میل جفت گیری در دام، تأثیر بر روی تخمک گذاری آن ها، کاهش جمعیت دام و در نتیجه کاهش بازدهی رشد و ایمنی، مهم ترین عوارض کمبود روی در خوراک دام می باشند.

عدم استفاده از سولفات روی در خوراک دام، اثرات دیگری نیز بر روی رشد و ایمنی آن دارد؛ کاهش شدید سطح ایمنی بدن حیوان در برابر عوامل بیماری زا منجر می شود دام در مدت زمان بسیار کوتاهی به بیماری های مختلفی دچار شود. بخصوص در مورد گاو و گوساله، کمبود روی می تواند میزان شیردهی را تا حد زیادی کاهش دهد. همچنین کمبود روی می تواند حساسیت به انواع عفونت ها را برای دام و طیور به همراه داشته باشد.

اثرات کمبود روی در بدن طیور که ناشی از عدم استفاده از سولفات روی در خوراک آن ها است منجر به عدم رشد جنین درون تخم می شود. حضور کافی عنصر روی در خوراک طیور موجب می شود ماده معدنی دیواره تخم و همچنین تراکم استخوان های جوجه ها به اندازه کافی تشکیل شود. این عامل بر روی تداوم نسل و تولید مثل آن ها در کارخانه های پرورش انواع طیور تأثیر بسزایی دارد.