کاربرد اسید کلریدریک در رسوب زدایی تجهیزات پالایشگاهی

- اسید کلریدریک

اسید کلریدریک یک اسید بسیار قوی و خورنده بوده که در صنعت کاربرد گسترده ای دارد. این اسید در معده جانداران نیز وجود داشته و PH آن برابر 0 تا 2 است. دیگر نام های اسید کلریدریک که در قدیم بیشتر کاربرد داشت عبارتند از اسید سالیس، موریاتیک اسید و جوهر نمک.

اسید کلریدریک برای اولین بار در قرن 16 میلادی توسط شیمی دان-ها کشف شد. البته گفته می شود که این اسید توسط جابر ابن حیان نیز کشف شده است. بخار حاصل از اسید کلریدریک خطرناک بوده و موجب صدمات جدی به دستگاه تنفسی می شود. اگر با پوست بدن تماس پیدا کند، موجب تاول و حتی سوراخ شدن آن خواهد شد. لذا در صورت برخورد احتمالی اسید کلریدریک با بدن، باید سریعا با یک محلول قلیایی رقیق یا جوش شیرین، اثر اسید را خنثی کرد. جهت حفظ تعادل و تغییر بعضی خواص اسید کلریدریک ، مواد شیمیایی خاصی به آن اضافه می کنند. بعضی از این افزودنی ها شامل افزایه کاهش دهنده کشش سطحی، افزایه ضد خوردگی اسید، ضد امولسیون، کنترل کننده یون آهن و... است.

اسید کلریدریک به تدریج به عنوان یک واکنش گر مهم، کاربردهای زیادی پیدا کرد که به قرار زیر است.

- کاربرد اسید هیدروکلریک در صنعت

 تولید مواد شیمیایی

 اسید شویی فلزات

 شست و شوی فلزات

 صنایع غذایی

 خنثی کردن ضایعات حاصل از فلزات و آلکالین ها

 رسوب زدایی بویلر

 ساخت ترکیبات آلی

 ساخت اتیلن دی کلراید

 خالص کردن نمک طعام

 پاک کننده های قوی برای نظافت منازل و امکان عمومی، جرم-گیری کاشی و سرامیک

 پرداخت چرم

 ساختمان سازی

 اسیدی کردن چاه های نفت

 رسوب زدایی تجهیزات پالایشگاهی

استفاده از اسید کلریدریک در رسوب زدایی تجهیزات:

در حین عملیات پالایشگاه، رسوباتی در تجهیزات تشکیل می شود که باید با شست و شوی شیمیایی این رسوبات را از بین برد. معمولا برای حذف رسوبات از اسید کلریدریک استفاده می شود. رسوبات به سه دسته تقسیم می شوند:

1- رسوبات ناشی از عملیات

2- رسوبات ناشی از آب

3- رسوبات قبل از عملیات

رسوبات ناشی از آب به علت خوردگی یا از طریق جامدات محلول و غیر محلول ایجاد می شود.

برای تعیین ترکیب این رسوبات، با استفاده از روش های مختلف آنالیز می شوند. به کمک روش وزن سنجی، چگالی رسوب بعد از انحلال در اسید کلریدریک بدست خواهد آمد. مقدار هیدروکربن های موجود در رسوب، با کاهش وزن آن در یک کوره تعیین شده و نیاز به فرآیند چربی زدایی قلیایی مشخص خواهد شد.

شست و شو شیمیایی معمولا شامل مراحل زیر است:

• تعمیرسازی مکانیکی

• شست و شو با آب

• شست و شو با مواد قلیایی

• تمیز کردن با حلال

• غیرفعال کردن و خنثی سازی

رسوبات غیر محکم در مرحله شست و شو با آب و تمیزسازی مکانیکی از بین می روند. روغن ها، گریس و تمام هیدروکربن هایی که ممکن است مواد انحلال رسوبات به وسیله حلال اسیدی اختلال ایجاد شود، در بخش شست و شو با مواد قلیایی برطرف خواهد شد. یک نوع از این شوینده ها می تواند شامل فسفات ها همراه با یک سورفکتنت به عنوان خیس کننده سطوح باشد. در دماهای بیشتر از 70 درجه سانتی گراد، انحلال نتیجه بهتری خواهد داد.

مرحله تمیز کاری با استفاده از حلال، عملیاتی است که اسید به همراه ماده ضدخوردگی برای حذف رسوبات به کار می رود. زمانی که رسوبات از بین رفتند سطح فعال فلز در معرض قرار خواهد گرفت. دو مرحله خنثی سازی و غیرفعال کردن باید به گونه ای طراحی شوند که تمام اکسیدهای آهن باقیمانده از بین برود و سطح فعال فلز، غیر فعال شود.

به دلیل آن که ترکیب رسوبات، توزیع و مقدار آن ها در عملیات مختلف به صورت قابل ملاحظه ای متفاوت است، بنابراین در هر مورد باید مرحله و روشی خاص انتخاب شود تا اثر بیشتری داشته و تمیزکاری در حد استاندارد و ایمن انجام شود.

به مکانی با مساحت کافی و بزرگ جهت استقرار تجهیزات مخازن، پمپاژ و کوره، نیاز بوده و باید لوله کشی های موقت انجام شود.

نظارت و ارزیابی عملیات های اسیدکاری:

نظارت صحیح و کنترل کیفی مداوم در طول کلیه مراحل عملیات اسیدکاری بسیار مهم بوده و می تواند اختلافی به اندازه شکست و موفقیت داشته باشد. حین عملیات اسیدکاری، نظارت و ارزیابی به تنهایی کافی نیست و باید در مراحل برپایی تجهیزات و قبل و بعد از پمپاژ، طرح ریزی و انجام گیرد. به این ترتیب مهندسین باتجربه بر کلیه مراحل نظارت دارند.