کاربرد اسید سیتریک در صنعت لوازم آرایشی بهداشتی

اسید سیتریک‎ از دیرباز به عنوان یک نگه‌دارنده استفاده و برای تولید ترشی‎ها مصرف می‌شده است. کاربرد اصلی اسید سیتریک‎ برای طعم دادن و ترش کردن محصولات غذایی مانند لواشک‌ها و ترشیجات، آب‌ لیموها و ... می‌باشد. اسید سیتریک‎ به صورت طبیعی در میوه‌هایی مانند پرتقال و گریپ فروت و دیگر مرکبات وجود دارد. میزان آن در انواع میوه‌ها متغیر است به گونه‌ای که از 3/ مول بر لیتر در لیموترش تا 005/0 مول بر لیتر در پرتقال متفاوت است. اسید سیتریک‎ روی متابولیسم بدن تأثیر می‌گذارد و گاهی مصرف آن برای درمان برخی بیماری‌ها مفید خواهد بود.

اسید سیتریک‎ خالص که در صنعت تولید می‌شود در دمای اتاق به صورت پودر سفید رنگ است که به راحتی در آب حل می‌شود. اسید سیتریک‎ به دو صورت در صنعت تولید و به بازار حل می‌شود. نوع اول آن اسید سیتریک آبدار است که به اسید سیتریک‎ مونو هیدراته نیز معروف است و شکل ظاهری آن به صورت بلورهای ریز و پودری است. اسید سیتریک‎ هیدراته در فرمول شیمیایی خوب یک مولکول آب را دارد. نوع دوم اسید سیتریک خشک است که از نظر ظاهری شبیه اسید سیتریک هیدراته است و تفاوتی ندارد. کاربردهای اسید سیتریک‎ در صنایع مختلف موجب شده است تا این ماده به یک ماده‌ی شیمیایی با تولید وسیع در صنعت تبدیل شود.

کاربرد اصلی اسید سیتریک‎ در صنایع غذایی است به گونه‌ای که 70 درصد اسید سیتریک‎ وارد شده به کشور در صنایع غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

خواص مختلف اسید سیتریک‎ به دلیل وجود یک نوع کربوکسی در فرمول شیمیایی این ماده می‌باشد. یون اسید سیتریک یا همان سیترات بافر خوبی برای کنترل PH است. این یون با بسیاری از فلزات واکنش می‌دهد و نمک سیترات را تولید می‌کند. جوهر لیمو یا سیترات کلسیم نتیجه‌ی چنین واکنشی است و از آن به عنوان یک نگه‌دارنده برای مواد غذایی و همچنین خوش طعم کردن آن‌ها استفاده می‌شود. اسید سیتریک‎ نسبت به اسیدهای قوی‌تر و همچنین اسیدهای خالص‌تر راحت‌تر با چربی‌ها ترکیب می‌شود. اسید سیتریک‎ خالص یک مایع بی رنگ است که دارای بوی بسیار تندی می‌باشد. این ماده‌ی شیمیایی در دمای 16 درجه سانتی گراد یخ می‌زند و نوع منجمد آن به اسید استیک گلاسیال معروف است.

وقتی صحبت از کاربردهای اسید سیتریک‎ در لوازم آرایشی و بهداشتی می‌شود متعاقب آن نام آلفا هیدروکسی اسید ذکر می‌شود. آلفا هیدروکسی اسید و یا اسید میوه شامل اسید سیتریک‎ از اسید میوه و اسید مالیک سیب و اسید لاکتیک شیر می‌شود. در حقیقت آلفا هیدروکسی اسید شامل هر سه گروه این اسیدها است. این اسیدها به گروه AHA معروف هستند و در بسیاری از کرم‌های مراقبتی و آرایشی به عنوان لایه بردار و همچنین تنظیم کننده‌ی چربی پوست مورد استفاده قرار می‌گیرند. آلفا هیدروکسی اسید جاذب رطوبت نیز هستند و به همین دلیل در برخی پودرهای صورت مورد استفاده قرار می‌گیرند. استفاده آلفاهیدروکسی اسید برای روشن کردن پوست و از بین بردن سلول‌های مرده‌ی سطح پوست در کرم‌های مراقبتی کاربرد بسیار گسترده‌ای دارد.

در فرمول بسیاری از لوازم آرایشی و بهداشتی از آلفا هیدروکسی اسید برای تأثیرهای مراقبتی آن استفاده می‌شود. اما کاربرد اسید سیتریک‎ در لوازم آرایشی و بهداشتی به همین‌جا ختم نمی‌شود. این ماده کاربرد بسیاری زیادی در شامپوها و شوینده‌های اسیدی موی سر دارد. اسید سیتریک‎ برای تنظیم PH یون‌های فلزی در سیستم آنتی اکسیدانی شوینده‌های اسیدی موی سر کاربرد دارد. این ماده‌ی شیمایی در شامپوهای ضد شوره سر به میزان 25/0 درصد الی 86/1 درصد برای تنظیم PH استفاده می‌شود. اسید سیتریک‎ علاوه بر تنظیم PH شامپو برای درخشندگی موی سر نیز استفاده می‌شود. حداکثر میزان مصرف اسید سیتریک‎ در شامپوها 12 درصد می‌باشد.

اسید سیتریک‎ موجب هضم بهتر مواد معدنی می‌شود و در مکمل‌های کلسیم کاربرد بسیار زیادی دارد. این ماده به همین دلیل برای نرم کردن سختی آب نیز استفاده می‌شود و در نتیجه در شوینده‌ها و صابون‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده در آن در صابون‌ها موجب می‌شود در نواحی که آب دچار سختی نسبتاً بالایی است از میزان پاک کنندگی صابون کم نشود.