کاربرد استون

خواص فیزیکی و شیمیایی استون

در ساختار مولکولی استون، 3 اتم کربن، 6 اتم هیدروژن و 1 اتم اکسیژن قرار دارد. جرم مولی این ماده برابر با 08/58 گرم بر مول است و ظاهری شفاف دارد. بوی پروپانون، شبیه به بوی خیار است. چگالی این ترکیب به صورت 7845/0 گرم بر سانتی متر مکعب نمایش داده می شود؛ دی متیل کتون در دمای 7/94 – درجه سانتی گراد ذوب می شود و در دمای حدود 05/56 درجه سانتی گراد می جوشد. این مایع در آب و سایر حلال های آلی نظیر بنزن، دی اتیل اتر، متانول، کلروفرم و اتانول حل می شود. ثابت تفکیک هیدروژن اسیدی برای استون برابر با 2/19 است؛ ویسکوزیته این ماده برابر با 295/0 است. ظرفیت گرمایی پروپانون در حدود 45/125 ژول می باشد.

از نظر رتبه بندی مواد شیمیایی، پروپانون در دسته مواد شیمیایی قابل اشتعال طبقه بندی می گردد. مایع پروپانون در دمای 20 – درجه سانتی گراد آتش می گیرد. این مایع برای پوست دست انسان خطر جدی در پی ندارد اما توصیه می شود افرادی که در صنایع با آن در تماس هستند، نکات ایمنی فردی را رعایت نمایند.

اگرچه این ماده اشتعال پذیر است، حمل و نقل آن با رعایت کامل موارد ایمنی انجام می گیرد. برای حمل و ذخیره سازی استون از مخازن و کانتینرهای استیل تحت فشار استفاده می شود. این مخازن حاوی مواد متخلخل هستند که ابتدا با استون و سپس با استیلن پر می شوند؛ یک لیتر استون می تواند در حدود 250 لیتر استیلن در فشار 10 بار حل شود.

موارد کاربردی استون

مایع دی متیل کتون، یک ترکیب شیمیایی محلول در آب است که معمولاً به عنوان یک حلال تمیز کننده در آزمایشگاه ها استفاده می شود. طبق آمار جهانی، در سال 2010 میزان تولید این ماده در جهان، چیزی در حدود 7/6 میلیون تن بوده است. بیشترین موارد مصرف استون به عنوان حلال و برای تولید ترکیبات شیمیایی متیل متاآکریلات (Methyl Methaacrilate) و بیس فنول (Bisphenol) می باشد.

یکی دیگر از کاربردهای رایج و متداول دی متیل کتون، مصارف خانگی و استفاده از آن به عنوان حلال لاک ناخن است. از این ماده برای تینر رنگ های صنعتی مختلف نیز استفاده می شود. حدود یک سوم پروپانون تولیدی در جهان به عنوان حلال مصرف می شود و میزان یک چهارم تولیدات این ماده در کشورهای مختلف به صورت ترکیب مشتق استون سیانوهیدرین به عنوان ماده اولیه تهیه متیل متاآکریلات مورد استفاده قرار می گیرد.

کاربرد استون به عنوان حلال آلی

استون یک حلال بسیار مناسب برای بسیاری از پلاستیک ها و فیبرهای سنتزی است. این ماده برای تخمیر رزین پلی استر، ابزار پاکسازی، حل کردن اپوکسی های دو جزئی قبل از سخت شدن مناسب می باشد. 2-پروپانون یک ترکیب آلی بسیار مهم و کاربردی در صنایع داروسازی است؛ دئودورانت و اسپری های پایه الکل توسط همین ماده ساخته می شوند. از پروپانون برای تهیه برخی داروهای شیمیایی نیز استفاده می گردد.

روش تولید استون

تقریباً 83% استون جهان به روش صنعتی کیومن (Cumene) تولید می شود؛ این ترکیب از واکنش پروپیلن در حضور بنزن به وجود می آید. محصول نهایی این واکنش ها، تولید استون و ترکیبات فنول است. سایر روش های تولید 2-پروپانون شامل اکسیداسیون پروپیلن یا هیدراسیون پروپیلن است. در فرآیند هیدراسیون پروپیلن، ترکیب 2-پروپانول تولید می شود و پس از آن، محصول اکسید شده و به پروپانون تبدیل می گردد.

اثرات زیست محیطی 2-پروپانون

اگرچه استون به طور طبیعی در محیط زیست گیاهان، فعالیت آتشفشان ها، آتش سوزی جنگل ها و به عنوان یک ترکیب واسط در متابولیسم چربی ها در بدن تولید می شوند اما درصد زیادی از پروپانون که در محیط زیست یافت می شود، منشأ صنعتی دارد. این ترکیب به سرعت از آب و خاک تبخیر می گردد. نیمه عمر این ترکیب در اتمسفر، 22 روز است و سپس توسط اشعه UV خورشید تجزیه می شود.