کاربرد اسید فسفریک خوراکی در تولید کودهای فسفاته

کودهای فسفاته به آن دسته از کودهای کشاورزی اطلاق می شود که برای رشد گیاه به خاک های کشاورزی اضافه شده و از این طریق، عناصر مغذی مورد نیاز گیاه، به ویژه فسفر در دسترس آن قرار می گیرد. جالب آن است که در خاک های کشاورزی، اسید فسفریک خوراکی در اثر تجزیه مواد آلی خاک تولید می شود اما فسفر موجود در این اسید معدنی برای گیاه، قابل استفاده نیست. بنابراین لازم است فسفر در قالب یک ترکیب دیگر به خاک اضافه شود. البته میزان PH خاک نیز در جذب فسفر توسط گیاه نقش دارد. کودهای فسفاته، یک نوع کاربرد اسید فسفریک خوراکی‎ در صنعت می باشند.

همانطور که می دانید فسفر، یکی از عناصر تشکیل دهنده زمین است که به میزان زیاد در پوسته آن یافت می شود. اهمیت کاربرد اسید فسفریک خوراکی در تولید کودهای فسفاته دقیقاً از آن جهت مطرح می شود که میزان کم فسفر خاک باعث کاهش تولید غذا می گردد؛ مگر آنکه مواد مغذی به شکل انواع کود به خاک اضافه شوند. به این دلیل برای افزایش تولید غذا توسط گیاه، مقدار مناسبی فسفر مورد نیاز خواهد بود.

فسفر، یکی از مواد مغذی است که گیاه برای رشد به آن نیاز دارد. حضور فسفر می تواند به رشد ریشه، جوانه زنی و بلوغ گیاه کمک زیادی کند. علاوه بر نیتروژن و پتاسیم، فسفر نیز یکی از عناصر حیاتی در دوره رشد گیاهان است. یکی از موارد مهم که ضرورت کاربرد اسید فسفریک خوراکی‎ در تولید کودهای کشاورزی را بیان می سازد این است که بسیاری از خاک ها معمولاً در اثر بارندگی، میزان فسفر خود را از دست می دهند و به عبارت ساده تر، تهی از فسفر می شوند؛ لذا تولید کودهای فسفاته با استفاده از اسید فسفریک خوراکی و افزودن آن ها به خاک می تواند این عنصر را به گیاهان بازگرداند.

انواع کودهای فسفاته تجاری با استفاده از فسفات به دست آمده از صخره های معدن تولید می شوند. استخراج فسفر از سنگ معدن با غلظت های قابل توجه، هزینه های زیادی در بر دارد و در بسیاری موارد، مقرون به صرفه نیست. در همین راستا تولید اسید فسفریک خوراکی به روش های صنعتی می تواند زمینه را برای تولید و کاربرد اسید فسفریک خوراکی‎در تولید کودهای فسفاته فراهم سازد. متداول ترین کودهای فسفاته عبارتند از دی آمونیوم فسفات (DAP)، مونو آمونیوم فسفات (MAP)، کودهای NPK و SSP.

تولید کودهای دی آمونیوم فسفات (DAP)، یک کاربرد اسید فسفریک خوراکی است؛ این نوع کود فسفاته، رایج ترین کود مصرفی در جهان است. دلیل محبوبیت این کود، ارزش بالای غذایی و خصوصیات فیزیکی ایده آل آن است. DAP یک منبع عالی و غنی از فسفر و نیتروژن می باشد. این کود به نسبت مناسب حاوی عناصر فسفر و نیتروژن برای گیاهانی مانند گندم، جو، میوه ها و سبزی ها است. میزان تقاضای جهانی برای خرید این نوع کود فسفاته حدود 30 میلیون تن در سال است.

دیگر کاربرد اسید فسفریک خوراکی‎ ، تولید کودهای NPK، است. کودهای NPK به کودهایی گفته می شود که شامل درصد بالایی عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم است. این کودها علاوه بر این سه عنصر مغذی، حاوی زیر مغذی های دیگری نظیر آهن، روی، منگنز، مس، بور و منیزیم نیز می باشد. اگر قرار باشد کاربرد اسید فسفریک خوراکی در تولید کودهای کامل فسفاته را به عنوان نمونه بیان کنیم، بی شک کودهای NPK، اولین و مهم ترین آن ها خواهند بود. میزان تقاضای جهانی برای این کود، حدود 20 میلیون تن در سال تخمین زده شده است.

اسید فسفریک خوراکی به عنوان یک ترکیب حد واسط برای تولید انواع کود فسفاته به کار می رود. DPA، سهم بزرگ تری را در این بازار به خود اختصاص داده است. سایر موارد کاربرد اسید فسفریک خوراکی در تولید SSP، MAP و TSP بیان می شوند. حدود 10% از کل اسید فسفریک خوراکی‎جهانی در صنایع غذایی مصرف می شوند. تقاضای جهانی برای مصرف اسید فسفریک خوراکی ، حدود 45 میلیون تن در سال است.